Tin tức

Căn tính thông minh của một dân tộc có thể đo lường bằng khả năng sinh tồn và nỗ lực hội nhập đà tiến hoá với chính mình và toàn thể nhân loại. Sự tương hợp của những môtip truyện họ Hồng Bàng hay con rồng cháu tiên [viết tắt: rồng tiên] được chuẩn hóa như huyền thoại quốc gia bắt đầu từ trong truyền thống Ngoại kỷ của Toàn thư người Việt với vũ trụ luận Mường, Thái là một chủ đề thú vị.

{"default_contact":"Contacts","default_notification":"Thông báo","default_redirect_click":"Nhấn vào đây nếu đợi quá lâu.","default_fullname":"Họ và tên","default_email":"Email","default_address":"Địa chỉ","default_phone":"Điện thoại","default_send":"Gởi đi","default_reset":"Làm lại","default_select_all":"Chọn tất cả","default_captcha":"Mã bảo vệ","default_input_captcha":"Nhập vào mã bảo vệ","default_contact_send_success":"Bạn đã gởi liên hệ thành công","default_contact_send_false":"Bạn đã gởi liên hệ thất bại","default_back_page_home":"Quay về trang chủ","product_sort_name_asc":"Sắp xếp theo tên (A-Z)","product_sort_name_desc":"Sắp xếp theo tên (Z-A)","product_sort_price_asc":"Sắp xếp theo giá (Nhỏ -> Lớn)","product_sort_price_desc":"Sắp xếp theo giá (Lớn -> Nhỏ)","product_sort_price_sale_asc":"Sắp xếp theo khuyến mãi (Không -> Có)","product_sort_price_sale_desc":"Sắp xếp theo khuyến mãi (Có -> không)","key_option_product_discount":"Sản phẩm khuyến mãi","key_option_product_new":"Sản phẩm mới","key_option_product_special":"Sản phẩm đặt biệt","key_option_product_hot":"Sản phẩm Hot","key_option_news_new":"Tin mới","key_option_news_highlight":"Tin nổi bật","key_option_news_special":"Tin đặc biệt","key_option_news_hot":"Tin hot","key_option_classified_news_highlight":"Tin rao nổi bật","default_newsletter_thanks":"Cảm ơn bạn đã đăng ký trên hệ thống của chúng tôi","error_email_exists":"Email đã tồn tại trong hệ thống","error_email_not_exists":"Email không tồn tại trong hệ thống","error_email_invalid":"Địa chỉ email phải đúng cú pháp, ví dụ: info@tenmien.vn!","member_change_info_success":"Thông tin thay đổi thành công.","member_change_info_fail":"Thay đổi thông tin thất bại.","member_change_password_success":"Mật khẩu thay đổi thành công","member_change_password_fail":"Mật khẩu thay đổi thất bại","member_login_success":"Bạn đã đăng nhập thành công","member_register_success":"Đăng ký tài khoản thành công","member_register_fail":"Đăng ký tài khoản thất bại","member_send_password_new_mail_success":"Mật khẩu mới đã gửi về email đăng ký!","member_send_password_new_fail":"Lấy lại mật khẩu thất bại","error_account_not_found":"Không tìm thấy tài khoản trong hệ thống.","error_limit_login":"Bạn đã nhập sai vượt quá số lần quy định. Vui lòng đăng nhập lại sau:","error_username_required":"Bạn vui lòng nhập tên truy cập","error_username_not_exists":"Tên truy cập không tồn tại.","error_username_space":"Tên truy cập không được chứa khoảng trắng","error_username_exists":"Tên truy cập đã tồn tại","error_account_block":"Tài khoản đã bị khóa","error_password_not_exists":"Mật khẩu bạn nhập không chính xác.","error_password_required":"Bạn vui lòng nhập mật khẩu","error_password_not_regex":"Mật khẩu phải chứa ít nhất 6 ký tự. Bao gồm chữ in hoa, chữ thường và số.","error_password_old_required":"Nhập vào mật khẩu hiện tại của bạn","error_password_old_invalid":"Mật khẩu cũ không đúng","error_password_confirm_invalid":"Mật khẩu phải chứa ít nhất 6 ký tự. Bao gồm chữ in hoa, chữ thường và số.","error_register_is_login":"Bạn đã đăng nhập vào hệ thống. Vui lòng đăng xuất để thực hiện tính năng này","page_login":"Đăng nhập","error_fullname_required":"Bạn vui lòng nhập họ tên","error_fullname_max_length":"Họ tên Không vượt quá 55 ký tự","error_address_max_length":"Địa chỉ không vượt quá 150 ký tự","error_email_required":"Bạn vui lòng nhập email","error_content_required":"Bạn vui lòng nhập nội dung","error_content_max_length":"Nội dung gửi không được vượt quá 5000 ký tự","error_phone_required":"Bạn vui lòng nhập số điện thoại","error_phone_syntax":"Số điện thoại phải đủ 8 số hoặc lớn hơn, ví dụ: 19009477, 0967897890, 0286253737, ...","error_phone_exists":"Số điện thoại đã tồn tại trong hệ thống","error_captcha_required":"Bạn vui lòng nhập mã bảo vệ","error_captcha_invalid":"Mã bảo vệ không đúng","error_token_csrf_invalid":"Token không hợp lệ","time_invalid":"Thời gian không hợp lệ","forms_required":"Trường này là bắt buộc","forms_send_success":"Bạn đã gửi thông tin đăng ký thành công","forms_send_false":"Bạn đã gửi thông tin đăng ký thất bại","forms_undefined":"Không xác định được biểu mẫu","authentication_otp":"Xác thực OTP","authentication_otp_note":"Vui lòng kiểm tra điện thoại để lấy mã Xác thực.","error_limit_send_authentication_phone":"Quý khách đã đạt đến giới hạn xác thực số điện thoại.","error_time_resend_authentication_phone":"Chưa đến thời gian gửi lại.","send_code_otp_success":"Gửi mã OTP thành công","send_code_otp_error":"Gửi mã OTP thất bại","authentication_phone":"Xác thực số điện thoại","authentication_enter_code":"Nhập mã xác thực","authentication":"Xác thực","authentication_phone_re_send":"Gửi lại","authentication_phone_success":"Xác thực điện thoại thành công","verify_success":"Xác minh thành công","titile_authentication_phone_success":"Xác thực thành công","authentication_phone_error":"Xác thực điện thoại thất bại","warning_custom_no_authentication_phone":"Quý khách chưa xác thực số điện thoại","warning_phone_number_you_have_verified":"Số điện thoại của bạn đã xác minh","error_customer_access_page_here":"Quý khách chưa được truy cập trang này","skip_authenction":"Bỏ qua xác thực","error_enter_phone_invalid":"Khách hàng vui lòng nhập số điện thoại hợp lệ","error_info_invalid":"Thông tin không hợp lệ","error_code_verify_required":"Vui lòng nhập mã xác thực OTP","save_info_failed":"Lưu thông tin thất bại","save_info_success":"Lưu thông tin thành công","news":"Tin Tức","back_to_home":"Quay lại trang chủ","content_404":"Xin lỗi! Trang bạn đang tìm kiếm không tồn tại.","mail_welcome":"Xin chào: Anh\/Chị","best_regards":"Trân trọng,","admin_website":"Ban quản trị","lost_password_subject":"Yêu cầu mật khẩu mới cho tài khoản!","lost_password_info":"Chúng tôi vừa nhận được yêu cầu khôi phục mật khẩu từ phía bạn. Vui lòng nhấn vào","lost_password_link":"đường dẫn","lost_password_active":"sau để kích hoạt mật khẩu mới.","news_password":"Mật khẩu mới:","account":"Tài khoản:","lost_password_contact":"Nếu Anh\/chị có bất kỳ câu hỏi nào, xin liên hệ với chúng tôi qua mail","product":"Sản phẩm","service":"Dịch vụ","onepay_cart":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán OnePay.vn","product_payment_onepay":"Thanh toán OnePay","product_payment_onepay_atm":"OnePay cổng nội địa","product_payment_onepay_int":"OnePay cổng quốc tế","napas_cart":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán Napas","product_payment_napas":"Thanh toán NaPas","product_payment_napas_atm":"Thanh toán NaPas nội địa","product_payment_napas_int":"Thanh toán NaPas quốc tế","product_payment_sacombank":"Thanh toán qua Sacombank","paypal_cart":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán Paypal.com","product_payment_paypal":"Thanh toán PayPal","error_money_limit":"Số tiền lớn hơn mức cho phép của Paypal vui lòng chọn phương thức thanh toán khác","cart_paypal_express":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán Paypal Express","vnpay_cart":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán Vnpayment.vn","product_payment_vnpay":"Thanh toán VNPAY","zalopay_cart":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán ZaloPay","product_payment_zalopay":"Thanh toán ZaloPay","product_payment_zalopay_app":"Thanh toán qua ví ZaloPay","product_payment_zalopay_atm":"Thanh toán ZaloPay cổng ATM","product_payment_zalopay_int":"Thanh toán ZaloPay cổng Visa\/MasterCard","error_zalopay_create_url_fail":"Tạo thanh toán qua ZaloPay thất bại. Vui lòng kiểm tra lại thông tin đơn hàng khi thanh toán.","zalopay_create_url_error":"ZaloPay tạo đơn hàng thất bại.","error_zalopay_payment_int":"Số tiền tối thiểu thanh toán qua cổng ZaloPay là 10.000đ","momo_cart":"Hệ thống sẽ chuyển qua cổng thanh toán MoMo","product_payment_momo":"Thanh toán qua ví MoMo","error_momo_create_url_fail":"Tạo thanh toán qua MoMo thất bại. Vui lòng kiểm tra lại thông tin đơn hàng khi thanh toán.","momo_create_url_error":"MoMo tạo đơn hàng thất bại.","error_momo_payment":"Số tiền tối thiểu thanh toán qua cổng MoMo là 1000đ","addon_video_relate":"Video liên quan","addon_video_empty":"Không có video thuộc chủ đề này","addon_video_error_notfound":"Không tìm thấy video trên hệ thống"}

{"company_logo":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/albums\/Logo%20INREC-new2.jpg","company_name":"INREC - Viện NC&PT Văn Hóa Dân Tộc Việt Nam","company_email":"inrecvn@gmail.com","company_phone":"0975060999","company_address":"VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC VIỆT NAM.<\/b> - VP1: Số 35B Nguyễn Huy Tưởng, P. Thanh Xuân Trung, Q. Thanh Xuân, TP. Hà Nội. - VP2: 159 Trần Cao Vân, P. Trần Hưng Đạo, TP. Quy Nhơn, Tỉnh Bình Định.","company_fax":"","date_now":1762328835,"company_tags":["văn hóa dân tộc việt nam","văn hóa dân tộc","văn hóa","việt nam"],"search_keyword":"việt mường thái","facebook_comment":"https:\/\/inrec.org.vn\/tin-tuc","breadscrumb":[{"url":"https:\/\/inrec.org.vn","name":"Trang chủ","icon":"","active":false},{"url":"javascript:void(0)","name":"Tin tức","icon":"","active":true}],"list_products_tmp":[],"list_section":[{"id":232392,"name":"SECTION-99232","seo_name":"#w30s-section-232392","url":"#w30s-section-232392"},{"id":232396,"name":"SECTION-99475","seo_name":"#w30s-section-232396","url":"#w30s-section-232396"},{"id":232395,"name":"SECTION-99240","seo_name":"#w30s-section-232395","url":"#w30s-section-232395"},{"id":232412,"name":"SECTION-99473","seo_name":"#w30s-section-232412","url":"#w30s-section-232412"},{"id":232393,"name":"SECTION-99234","seo_name":"#w30s-section-232393","url":"#w30s-section-232393"}],"category_image_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1669120717","type_page":6,"id_page":120257,"widget_5521001":{"content_data":{"content":" Thứ 2 - thứ 7"}},"widget_5520999":{"content_data":[{"id":38254,"title":"Tiếng Việt","code":"vn","is_expires":false,"is_active":1}]},"widget_5518291":{"content_data":[{"id":569108,"name":"Con Rồng cháu Tiên: huyền thoại Việt – Mường – Thái","desc":"Căn t&iacute;nh th&ocirc;ng minh của một d&acirc;n tộc<\/strong>&nbsp;c&oacute; thể đo lường bằng khả năng sinh tồn v&agrave; nỗ lực hội nhập đ&agrave; tiến ho&aacute; với ch&iacute;nh m&igrave;nh v&agrave; to&agrave;n thể nh&acirc;n loại.&nbsp;Sự tương hợp của những m&ocirc;tip truyện họ Hồng B&agrave;ng hay con rồng ch&aacute;u ti&ecirc;n [viết tắt: rồng ti&ecirc;n] được chuẩn h&oacute;a như huyền thoại quốc gia bắt đầu từ trong truyền thống Ngoại kỷ của&nbsp;To&agrave;n thư&nbsp;người Việt với vũ trụ luận Mường, Th&aacute;i l&agrave; một chủ đề th&uacute; vị.<\/p>\n","content":"<img alt=\"https:\/\/luocsutocviet.files.wordpress.com\/2018\/03\/con-rong-chau-tien-1.jpg?w=656&amp;h=300&amp;crop=1\" src=\"https:\/\/luocsutocviet.files.wordpress.com\/2018\/03\/con-rong-chau-tien-1.jpg?w=656&amp;h=300&amp;crop=1\" style=\"width: 100%; height: 100%;\" \/><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nCăn t&iacute;nh th&ocirc;ng minh của một d&acirc;n tộc&nbsp;<\/span><\/span><\/span><\/b>c&oacute; thể đo lường bằng khả năng sinh tồn v&agrave; nỗ lực hội nhập đ&agrave; tiến ho&aacute; với ch&iacute;nh m&igrave;nh v&agrave; to&agrave;n thể nh&acirc;n loại.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nSự tương hợp của những m&ocirc;tip truyện họ Hồng B&agrave;ng hay con rồng ch&aacute;u ti&ecirc;n [viết tắt: rồng ti&ecirc;n] được chuẩn h&oacute;a như huyền thoại quốc gia bắt đầu từ trong truyền thống Ngoại kỷ của&nbsp;To&agrave;n thư<\/i>&nbsp;người Việt với vũ trụ luận Mường, Th&aacute;i l&agrave; một chủ đề th&uacute; vị.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nN&oacute; tr&igrave;nh ra được khu&ocirc;n mặt chung trong niềm tin Việt, Mường, Th&aacute;i vốn l&agrave; những tập đo&agrave;n tộc người quan trọng nhất của Đại Việt thế kỷ XV. Đồng thời, n&oacute; củng cố th&ecirc;m vững chắc cho việc diễn giải huyền thoại quốc gia kh&ocirc;ng đơn giản chỉ l&agrave; hoạt động vay mượn từ cội nguồn văn bản v&agrave; truyền thống Trung Hoa m&agrave; c&ograve;n mang dấu ấn Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; bản địa kh&aacute; s&acirc;u đậm.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&nbsp;<\/p>\n\nNgười Mường v&agrave; huyền thoại rồng ti&ecirc;n<\/span><\/span><\/span><\/b>1<\/span><\/span><\/span><\/sup><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nNổi tiếng nhất, v&agrave; cũng được biết đến nhiều hơn cả trong số c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu n&agrave;y, trước hết, phải l&agrave; phi&ecirc;n bản truyện kể được cung cấp bởi Cuisinier (1946) về nguồn gốc người Mường vốn l&agrave; hậu duệ của n&agrave;ng c&ocirc;ng ch&uacute;a Hươu sao (cerf &eacute;toil&eacute;)\/ Ngu Cơ với ch&agrave;ng ho&agrave;ng tử C&aacute; ch&eacute;p\/Lương Wong\/Lương Vương con vua Yịt (Việt). Cuộc h&ocirc;n phối huyền thoại của mẹ Hươu v&agrave; bố C&aacute;, giống ở cạn\/n&uacute;i v&agrave; giống ở thấp\/nước, c&oacute; kết quả l&agrave; 100 người con. Kh&aacute;c với huyền thoại Việt đặt trọng t&acirc;m v&agrave;o t&iacute;nh gia trưởng phụ hệ như l&agrave; hệ quả của tư duy lệ H&aacute;n với to&agrave;n l&agrave; con trai, huyền thoại Mường c&acirc;n đối hơn, chia đều 50 trai v&agrave; 50 g&aacute;i. Giống như cuộc đời n&agrave;y, sau ph&uacute;t đầu t&igrave;nh y&ecirc;u ngọt ng&agrave;o, h&ocirc;n nh&acirc;n chứa đựng nhiều phiền to&aacute;i, nhất l&agrave; lại đẻ lắm, tới trăm đứa con, huyền thoại Mường ghi nhận, bất h&ograve;a đ&atilde; nổ ra, n&agrave;ng Hươu sao v&agrave; ch&agrave;ng C&aacute; thường xuy&ecirc;n c&atilde;i v&atilde;, cuối c&ugrave;ng, đường ai nấy đi. N&agrave;ng Hươu sao dẫn 50 con l&ecirc;n miền n&uacute;i đồi khai sinh d&ograve;ng vua &aacute;o đen, c&ograve;n ch&agrave;ng C&aacute; đem 50 con về miền cửa s&ocirc;ng khai sinh d&ograve;ng vua &aacute;o v&agrave;ng. D&acirc;n Mường thờ n&agrave;ng Hươu sao như tổ mẫu. Kh&ocirc;ng qu&ecirc;n tổ ti&ecirc;n của m&igrave;nh, người Mường trong lễ tang tộc người, cờ của &ocirc;ng mo &ndash; biểu tượng linh thi&ecirc;ng, v&igrave; thế c&oacute; h&igrave;nh hươu sao v&agrave; c&aacute; ch&eacute;p (Trần Từ 1996).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&Yacute; tưởng hạt nh&acirc;n của truyện kể &ndash; sự ph&acirc;n ly của 50 người con l&ecirc;n n&uacute;i theo mẹ, v&agrave; 50 người con xuống biển theo cha &ndash; được tiếp tục x&aacute;c nhận với nhiều biến thể trong folklore Mường, đặc biệt đậm đặc trong bản sử thi quan trọng của tộc người, phần&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>. Nh&acirc;n vật mấu chốt của huyền thoại, vua Vua Yit Yang\/ Dịt D&agrave;ng\/ Việt Vương được biết đến trong tư c&aacute;ch vua người Việt, l&agrave;m chủ xứ Kinh kỳ kẻ chợ l&agrave; một trong những người con nổi tiếng của tổ ti&ecirc;n Mường. Người Mường v&agrave; người miền n&uacute;i n&oacute;i chung, về mặt d&acirc;n tộc học, c&oacute; một danh xưng kh&aacute; độc đ&aacute;o cho Việt l&agrave; người Chợ, tiếng Việt được gọi l&agrave; tiếng Chợ. Bản sử thi&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>&nbsp;ở H&ograve;a B&igrave;nh cho biết, Dịt D&agrave;ng l&agrave; người con &uacute;t trong 18 người con của Lang Đ&aacute; Cần, bản kể ở Sơn La th&igrave; cho biết Dịt D&agrave;ng cũng l&agrave; con &uacute;t, nhưng lại l&agrave; của cặp vợ chồng khởi nguy&ecirc;n Mường c&oacute; 23 người con, c&ograve;n theo bản kể Thanh H&oacute;a th&igrave; vị vua Việt được cử về xu&ocirc;i l&agrave;m vua Kinh kỳ kẻ chợ lại l&agrave; con của chim T&ugrave;ng &ndash; chim T&oacute;t (Grigoreva 2015: 15). Như thế, r&otilde; r&agrave;ng &yacute; tưởng về sự ph&acirc;n đ&ocirc;i Việt v&agrave; Mường, một tập đo&agrave;n ở n&uacute;i, hậu duệ của ti&ecirc;n\/hươu\/chim trở th&agrave;nh tổ ti&ecirc;n Mường hiện nay, tập đo&agrave;n c&ograve;n lại, hậu duệ của rồng\/c&aacute; ở đồng bằng s&ocirc;ng biển th&agrave;nh người Việt hay Kinh (ở c&aacute;c kinh th&agrave;nh, kinh kỳ kẻ chợ b&aacute;n bu&ocirc;n như c&aacute;ch người Mường gọi t&ecirc;n) l&agrave; một &yacute; tưởng phổ biến của c&aacute;c cộng đồng Mường nhiều nơi kh&aacute;c nhau, cũng như của người Việt được thể hiện trong huyền thoại được chuẩn định trong ngoại kỷ&nbsp;To&agrave;n thư<\/i>. Đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, về một tai nạn của Dịt D&agrave;ng, khi ra suối tắm tay rụng th&agrave;nh rắn thần Kh&uacute; Lụi (Phan Ngọc 2000: 68). Kh&uacute; l&agrave; lo&agrave;i rắn lớn huyền thoại phổ biến trong c&aacute;c truyện kể Mường, m&agrave; như Trần Từ (1996) cho biết, l&agrave; vua c&otilde;i nước, lu&ocirc;n c&oacute; m&agrave;o đỏ tr&ecirc;n đầu, đấy l&agrave; chỉ dấu tương th&iacute;ch với rồng của Việt. Như thế, Dịt D&agrave;ng\/ Việt Vương ch&iacute;nh l&agrave; lo&agrave;i rắn\/rồng huyền thoại, tổ ti&ecirc;n Mường v&agrave; Việt (như ch&iacute;nh hiện th&acirc;n của rồng Lạc Long Qu&acirc;n).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nMột sự đọc s&acirc;u v&agrave;o bản sử thi quan trọng n&agrave;y của người Mường, đ&uacute;ng như Nina Grigoreva nhận thấy, kh&ocirc;ng cần phải viện dẫn đến c&aacute;c văn bản Trung Hoa xa x&ocirc;i để nh&igrave;n thấy bản chất truyện kể được lưu h&agrave;nh trong huyền thoại Việt ở Ngoại kỷ&nbsp;To&agrave;n thư<\/i>. &Yacute; tưởng về tổ ti&ecirc;n sinh từ trứng, trứng nở ra người, cũng được t&igrave;m thấy trong&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>. Bản kể ở H&ograve;a B&igrave;nh cho biết, trứng nở ra lo&agrave;i người Mường l&agrave; của chim &Acirc;y &ndash; C&aacute;i Ứa, c&ograve;n bản kể ở Thanh H&oacute;a th&igrave; cho biết, trứng ấy lại l&agrave; th&agrave;nh quả của chim T&ugrave;ng &ndash; chim T&oacute;t (Grigoreva 2015: 12). Sự phong ph&uacute; của sử thi Mường thể hiện kh&ocirc;ng chỉ ở&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>&nbsp;m&agrave; c&ograve;n nằm trong cả hệ thống&nbsp;Mo l&ecirc;n trời<\/i>. Ch&uacute;ng ta c&ograve;n biết đến những phi&ecirc;n bản kh&aacute;c về việc đẻ ra trứng như chim Ốn T&ocirc;n, hay truyện kể về mụ Dạ Dần, sinh ra từ c&acirc;y si thần thoại. Dạ Dần ch&iacute;nh l&agrave; người đẻ ra trứng, trứng nở ra hai ch&agrave;ng khỏe mạnh, khổng lồ Bướm Bờ, Bướm Bạc l&agrave; tổ ti&ecirc;n d&acirc;n Mường (Phan Ngọc 2000: 67). Điều đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; ở đ&acirc;y l&agrave; t&iacute;nh tổng hợp nguồn cội đa tộc người của truyện kể, nảy sinh từ ch&iacute;nh nội dung huyền thoại, như l&agrave; một hệ quả chung m&agrave; c&aacute;c tộc người buộc phải s&aacute;ng tạo ra để l&yacute; giải cho m&ocirc;i trường đa dạng c&aacute;c tộc người c&ugrave;ng cộng cư kề cận, thậm ch&iacute; cư tr&uacute; g&agrave;i răng lược với nhau. V&igrave; thế, ch&uacute;ng ta nhận thấy, trong huyền thoại Mường c&oacute; việc l&iacute; giải nguồn gốc tộc người kh&ocirc;ng chỉ cho ch&iacute;nh Mường m&agrave; c&ograve;n cho c&aacute;c tộc kh&aacute;c: &ldquo;Nghe x&ocirc;n xao tiếng L&agrave;o, nghe lao nhao tiếng Kinh, nghe &igrave;nh &igrave;nh tiếng Mọn&hellip;&rdquo; (Phan Ngọc 2000: 68); một bản kh&aacute;c ở Thanh H&oacute;a kể: &ldquo;Nghe ồn &agrave;o tiếng L&agrave;o, nghe lao xao tiếng Kinh, nghe &igrave;nh &igrave;nh tiếng Mọn, nghe nhốn nh&aacute;o tiếng Si&ecirc;n quan. Nghe x&ocirc;n xao tiếng Th&aacute;i, nghe hối hả tiếng M&aacute;n, nghe nh&aacute;o nh&aacute;c tiếng Mẹo&hellip;&rdquo; (Phan Ngọc 2000: 70) (Đẻ đất Đẻ nước<\/i>&nbsp;1975: 47-48)2<\/sup>. R&otilde; r&agrave;ng huyền thoại n&agrave;y&nbsp;về mặt h&igrave;nh thức<\/u>&nbsp;dẫn chiếu đến hai nguồn cội sinh th&agrave;nh truyện kể: một l&agrave;, n&oacute; c&oacute; thể được kể từ &ldquo;qu&aacute; khứ xa x&ocirc;i&rdquo;, với c&aacute;c th&agrave;nh tố ch&iacute;nh Việt-Mường, sau đ&oacute;, gia nhập c&aacute;c yếu tố mới. Hoặc, tr&aacute;i lại, n&oacute; ra đời kh&aacute; muộn, bởi sự xuất hiện tiếng M&aacute;n, tiếng Mẹo hay tiếng Si&ecirc;n quan như trong bản kể ở Thanh H&oacute;a, cho thấy, c&aacute;c chi tiết n&agrave;y l&agrave; s&aacute;ng tạo muộn, chỉ c&oacute; tuổi đời độ một đến một thế kỷ rưỡi, v&igrave; người M&aacute;n (Dao), người M&egrave;o\/Mẹo (H&rsquo;m&ocirc;ng) th&acirc;m nhập v&agrave;o Thanh H&oacute;a chỉ khoảng cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX (Robequain 1929; Robert 1941). D&ugrave; thế, như lưu &yacute; gạch ch&acirc;n ở tr&ecirc;n, về mặt h&igrave;nh thức, những &ldquo;t&iacute;n hiệu mới&rdquo; của truyện kể tộc người kh&ocirc;ng nhất thiết đồng nhất với t&iacute;nh thời gian x&aacute;c thực: n&oacute; c&oacute; thể c&oacute; từ qu&aacute; khứ xa x&ocirc;i của huyền thoại Mường. Truyền thống của&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>&nbsp;hay&nbsp;Mo l&ecirc;n trời<\/i>&nbsp;thuộc về khoảng thời gian xa xưa n&agrave;o đ&oacute; th&igrave;, thực chất, rất kh&oacute; m&agrave; đưa đến kết luận. Tuy thế, với tư c&aacute;ch l&agrave; những người &ldquo;bản địa&rdquo;, người Mường (đ&uacute;ng hơn l&agrave; Việt-Mường), m&agrave; tập trung nhất l&agrave; ở cả hai khu vực H&ograve;a B&igrave;nh v&agrave; Thanh H&oacute;a, thực sự l&agrave; những cư d&acirc;n c&oacute; qu&aacute; khứ cư tr&uacute; l&acirc;u đời. Nếu ch&uacute;ng ta kh&ocirc;ng qu&aacute; khắt khe đối với kh&aacute;i niệm truyền thống, một kh&aacute;i niệm đầy tranh c&atilde;i v&agrave; thực chất l&agrave; lu&ocirc;n biến động, th&igrave; họ ch&iacute;nh l&agrave; những cư d&acirc;n c&oacute; mặt rất sớm, &iacute;t nhất l&agrave; từ thời đại đồ đồng m&agrave; biểu tượng trống đồng ch&iacute;nh l&agrave; di sản chung chỉ dấu v&agrave;o qu&aacute; khứ sinh tồn l&acirc;u đời của tổ ti&ecirc;n Mường tr&ecirc;n v&ugrave;ng trung du Bắc v&agrave; Bắc Trung bộ nước Việt Nam. Những địa danh huyền thoại gắn với sử thi&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>&nbsp;ở tr&ecirc;n c&aacute;c v&ugrave;ng đất thuộc tộc người m&agrave; sử thi ấy lưu h&agrave;nh, ng&agrave;y nay c&oacute; thể được x&aacute;c định kh&ocirc;ng qu&aacute; kh&oacute; khăn tr&ecirc;n c&aacute;c v&ugrave;ng đất Mường kh&aacute;c nhau. Đồng thời, ở miền n&uacute;i Việt Nam, kh&ocirc;ng qu&aacute; ngạc nhi&ecirc;n khi c&aacute;c yếu tố mới li&ecirc;n tục gia nhập v&agrave;o một cấu tr&uacute;c truyện kể, nghi lễ văn h&oacute;a &ndash; t&ocirc;n gi&aacute;o &ndash; huyền thoại tộc người vốn c&oacute; tuổi đời xa xưa hơn những yếu tố mới ấy rất nhiều3<\/sup>. Truyền thống truyền khẩu văn chương tộc người cho ph&eacute;p li&ecirc;n tục t&aacute;i hiện sự sống động của huyền thoại cổ xưa dưới những h&igrave;nh thức mới, m&agrave; về h&igrave;nh thức, c&oacute; thể mang t&iacute;nh thời sự của c&aacute;c sự kiện sống động, gần gũi với sinh hoạt thường ng&agrave;y tộc người. Huyền thoại lu&ocirc;n l&agrave; hiện tại.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&nbsp;<\/p>\n\nNgười Th&aacute;i v&agrave; huyền thoại rồng ti&ecirc;n<\/span><\/span><\/span><\/b><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nLịch sử diễn giải về sự tương hợp huyền thoại Việt với Mường l&agrave; lấn &aacute;t so với Th&aacute;i. Rất &iacute;t nghi&ecirc;n cứu đ&atilde; chỉ ra sự tương th&iacute;ch của vũ trụ luận Th&aacute;i với truyện họ Hồng B&agrave;ng. Mặc d&ugrave; thế, điều ấy kh&ocirc;ng c&oacute; nghĩa l&agrave; huyền thoại về nguồn gốc của Th&aacute;i xa lạ với c&aacute;c kinh nghiệm truyện rồng ti&ecirc;n. Tr&aacute;i lại, huyền thoại Th&aacute;i chứa đựng một phi&ecirc;n bản kh&aacute;c về truyện kể cặp tổ ti&ecirc;n khởi nguy&ecirc;n rồng\/rắn &ndash; ti&ecirc;n\/chim.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nCầm Trọng l&agrave; học giả đ&atilde; nhận ra, v&agrave; nỗ lực chứng minh bằng c&aacute;c giả thuyết để khớp nối t&iacute;nh ch&iacute;nh danh của Th&aacute;i như l&agrave; một th&agrave;nh vi&ecirc;n khởi nguy&ecirc;n từ\/thuộc&nbsp;Hồng B&agrave;ng thị truyện<\/i>. Học giả Th&aacute;i quan trọng n&agrave;y dường như đ&atilde; l&agrave;m một sự tổng hợp ngược với tổ ti&ecirc;n thế kỷ XV, khi cố gắng chứng minh, huyền thoại Th&aacute;i l&agrave; tương th&iacute;ch với huyền thoại rồng &ndash; ti&ecirc;n của người Việt, m&agrave; trong thời hiện đại, đ&atilde; đồng nhất với quốc gia Việt Nam. Dựa tr&ecirc;n c&aacute;c dữ liệu folklore Th&aacute;i, đ&uacute;ng hơn l&agrave; T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i4<\/sup>, Cầm Trọng (1987) đ&atilde; chỉ ra khởi nguy&ecirc;n th&acirc;n tộc Th&aacute;i l&agrave; sự kết hợp của chim &eacute;n &ndash; lo&agrave;i chim biểu tượng của linh hồn&nbsp;đẳm p&uacute;<\/i>&nbsp;(đ&agrave;n &ocirc;ng, ph&iacute;a cha) v&agrave; thuồng luồng, lo&agrave;i rắn lớn sống dưới nước v&agrave; c&oacute; thể l&ecirc;n cạn, biểu tượng của&nbsp;đẳm n&aacute;i<\/i>&nbsp;(đ&agrave;n b&agrave;, ph&iacute;a mẹ). Cặp biểu tượng chim\/nam &ndash; rắn\/nữ l&agrave; cặp biểu tượng ph&ocirc;i thai gắn với t&iacute;n ngưỡng linh hồn Th&aacute;i. Từ đ&oacute;, dần nảy sinh c&aacute;c cộng đồng th&acirc;n tộc kh&aacute;c (Cầm Trọng gọi l&agrave; c&aacute;c cộng đồng totem) của Th&aacute;i. Đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, Cầm Trọng (1987) c&oacute; một phụ ch&uacute; mang t&iacute;nh chỉ mục khi n&oacute;i r&otilde;, thoạt ti&ecirc;n, người ta ngỡ rằng huyền thoại Th&aacute;i với cặp cha\/chim\/ti&ecirc;n &ndash; mẹ\/rắn\/thuồng luồng l&agrave; ngược với huyền thoại Kinh l&agrave; mẹ\/chim\/ti&ecirc;n &ndash; cha\/rồng\/rắn (rồng nước cũng l&agrave; thuồng luồng). Thực ra, Cầm Trọng nhấn mạnh, đ&acirc;y l&agrave; m&ocirc;tip ho&agrave;n to&agrave;n thống nhất, v&igrave; cơ bản, nguy&ecirc;n l&yacute; của n&oacute; l&agrave; biểu tượng của hai thị tộc lưỡng hợp. Khi đ&atilde; lưỡng hợp th&igrave; trai b&ecirc;n rắn lấy g&aacute;i b&ecirc;n ti&ecirc;n (như Kinh), v&agrave; c&oacute; thể diễn ra tiến tr&igrave;nh ngược lại (như Th&aacute;i) (Cầm Trọng 1987: 161-162).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nĐến c&ocirc;ng tr&igrave;nh tiếp theo (Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật 1995), Cầm Trọng d&agrave;nh hẳn một chương (Chương II) để thực hiện &yacute; đồ tổng hợp sự thống nhất văn h&oacute;a c&aacute;c tộc T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i hiện nay l&agrave; diễn ra từ thời c&aacute;c vua H&ugrave;ng v&agrave; Thục An Dương Vương được phản &aacute;nh trong thần thoại&nbsp;Lĩnh Nam ch&iacute;ch qu&aacute;i<\/i>. Chỉ mục n&agrave;y, như thế, r&otilde; r&agrave;ng cố gắng gắn c&aacute;c vấn đề T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i với vua H&ugrave;ng, v&agrave; Thục An Dương Vương, cấp cho c&aacute;c triều đại huyền thoại, b&aacute;n sử n&agrave;y những &yacute; nghĩa lớn lao, kh&ocirc;ng nằm ngo&agrave;i &yacute; đồ tổng hợp cho t&iacute;nh ch&iacute;nh danh v&agrave; cao cả của thời đại H&ugrave;ng Vương như l&agrave; một nỗ lực lớn trong chủ nghĩa d&acirc;n tộc của c&aacute;c học giả m&aacute;c-x&iacute;t khoảng nửa sau thế kỷ XX. Sự &ldquo;thống nhất&rdquo;, m&agrave; n&oacute;i ch&iacute;nh x&aacute;c hơn sự gần gũi của c&aacute;c cư d&acirc;n T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i, hay những tộc n&oacute;i ng&ocirc;n ngữ Tai-Kadai ở khắp Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; (gồm cả nam Trung Hoa) l&agrave; một vấn đề rộng lớn hơn m&agrave; bi&ecirc;n giới c&aacute;c vua H&ugrave;ng huyền thoại chỉ l&agrave; một th&agrave;nh tố. Điều đ&aacute;ng quan t&acirc;m l&agrave;, trong nghi&ecirc;n cứu của m&igrave;nh, dựa tr&ecirc;n giả thuyết về ph&acirc;n ng&agrave;nh Đen &ndash; Trắng của người Th&aacute;i, Cầm Trọng đ&atilde; chỉ ra được những mảnh vỡ cho thấy, cộng đồng cư d&acirc;n T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i ở Việt Nam đ&atilde; c&oacute; những kinh nghiệm thần thoại kh&aacute; tương đồng với thần thoại người Kinh.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nNh&oacute;m Th&aacute;i Đen từ l&acirc;u đ&atilde; coi m&igrave;nh l&agrave; con ch&aacute;u n&ograve;i Rồng ở nước. Nh&oacute;m Th&aacute;i Trắng th&igrave; xem m&igrave;nh như l&agrave; hậu duệ của Chim ở cạn. S&aacute;ch chữ Th&aacute;i mi&ecirc;u tả kỹ về &ldquo;c&otilde;i linh hồn người&rdquo; l&agrave;&nbsp;P&aacute;o Khu&ocirc;n<\/i>&nbsp;ghi rằng &ldquo;hồn &acirc;m vật l&agrave; lo&agrave;i rồng ở nước&rdquo;, c&ograve;n &ldquo;hồn dương vật l&agrave; lo&agrave;i chim &eacute;n&rdquo;. Người N&ugrave;ng nhận m&igrave;nh l&agrave; Người &aacute;o đen (Cần Slửa Đăm) &ndash; thuộc d&ograve;ng Đen. Người T&agrave;y tự nhận m&igrave;nh l&agrave; Người &aacute;o trắng (Cần Slửa Khao) &ndash; thuộc d&ograve;ng Trắng. Sự ph&acirc;n đ&ocirc;i ng&agrave;nh T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i ở Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; kh&aacute; phong ph&uacute;, nhưng ch&uacute;ng ta cần lưu &yacute; đến sự ph&acirc;n chia hai ng&agrave;nh Th&aacute;i Nước v&agrave; Th&aacute;i Cạn (V&acirc;n Nam, Trung Quốc). Nước &ndash; Cạn ở người Th&aacute;i ch&iacute;nh l&agrave; Biển &ndash; N&uacute;i ở người Kinh.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nViệc chứng minh t&iacute;nh rộng lớn của quan niệm h&ocirc;n phối nguồn cội Rồng &ndash; Chim ở T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i, được dẫn giải bởi Cầm Trọng, như ta sẽ thấy, l&agrave; để dẫn đến một &yacute; đồ quan trọng hơn nữa của &ocirc;ng ph&iacute;a sau, đ&oacute; ch&iacute;nh l&agrave;: một bộ phận của người T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i cổ, &ldquo;từ mấy ng&agrave;n năm trước&rdquo; sẽ l&agrave; tổ ti&ecirc;n của Việt cổ, tức tổ ti&ecirc;n của Kinh &ndash; Mường (Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật 1995: 35). Cầm Trọng tạo n&ecirc;n sự hậu thuẫn bằng c&aacute;ch dẫn quan niệm của c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu ng&ocirc;n ngữ học với việc ph&aacute;t hiện ra c&aacute;c yếu tố T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i trong tiếng Việt như quan điểm của Maspero, hay từ ng&ocirc;n ngữ, Phạm Đức Dương chỉ ra văn h&oacute;a l&uacute;a nước Việt b&eacute;n rễ của văn h&oacute;a l&uacute;a nước T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i (xem cụ thể: Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật 1995: 35, v&agrave; to&agrave;n chương II). V&agrave; giờ đ&acirc;y, Cầm Trọng trong một c&ocirc;ng tr&igrave;nh viết chung với một nh&agrave; d&acirc;n tộc học Phan Hữu Dật, muốn bồi đắp, minh chứng th&ecirc;m, cho sự kết nối Việt &ndash; Mường như l&agrave; một th&agrave;nh tố của khối T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i trong ch&iacute;nh huyền thoại khởi nguy&ecirc;n cặp kết hợp th&acirc;n tộc nguy&ecirc;n cội, thần thoại Rồng &ndash; Chim. Điều n&agrave;y, thể hiện dưới ngay ch&iacute;nh sơ đồ tổng hợp trước (Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật 1995: 45).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n<img height=\"403\" src=\"\/datafiles\/38531\/upload\/images\/image-20230107145715-1.png\" width=\"518\" \/><\/p>\n\nSự mở rộng c&aacute;c yếu tố T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i nằm trong huyền thoại Kinh được Cầm Trọng tiếp tục lấn sang c&aacute;c cấp độ tương đồng của truyện kể d&acirc;n gian v&agrave; biến &acirc;m ng&ocirc;n ngữ học. Những gợi &yacute; như từ truyện Thục Ph&aacute;n x&acirc;y Loa th&agrave;nh, nhận sự trợ gi&uacute;p của r&ugrave;a v&agrave;ng &ndash; biến thể kh&aacute;c của cha rồng ở nước, tương tự ở người Th&aacute;i l&agrave; rồng ở nước cũng biến thể th&agrave;nh hổ mang (ngu h&aacute;u), tổ ti&ecirc;n ng&agrave;nh Th&aacute;i Đen5<\/sup>. Người Th&aacute;i, theo truyện kể d&acirc;n gian v&agrave; văn h&oacute;a của họ, cũng đội ơn r&ugrave;a, n&ecirc;n người Th&aacute;i Đen T&acirc;y Bắc treo h&igrave;nh nộm r&ugrave;a l&ecirc;n đầu cột gọi l&agrave; Xau hẹ (cột thi&ecirc;ng). Sự tương đồng ấy l&agrave; đ&aacute;ng ghi nhận, nhưng d&ugrave; sao vẫn chưa đủ giữ ch&acirc;n sự thận trọng trong c&aacute;c ph&acirc;n t&iacute;ch, bởi, sự tương đồng của c&aacute;c mảnh đoạn truyện kể c&aacute;c tộc người, nhất l&agrave; c&aacute;c tộc người gần nhau về mặt văn h&oacute;a như Việt &ndash; Th&aacute;i &ndash; Mường đều trồng l&uacute;a nước l&agrave; kh&ocirc;ng kh&oacute; t&igrave;m ra điểm tương đồng nếu được tiến h&agrave;nh so s&aacute;nh. D&ugrave; sao đi nữa, th&igrave; Cầm Trọng đ&atilde; gi&uacute;p ch&uacute;ng ta nhận thấy mấu chốt quan trọng nhất, ở c&aacute;c tộc người T&agrave;y &ndash; Th&aacute;i, trong nhiều huyền thoại về nguồn gốc của họ, m&agrave; nổi tiếng hơn cả ch&iacute;nh l&agrave; truyện quả bầu, ngo&agrave;i ra, c&ograve;n c&oacute; c&aacute;c lớp kể huyền thoại về tổ ti&ecirc;n khởi nguy&ecirc;n l&agrave; sự kết hợp của hai d&ograve;ng họ Rồng\/Rắn &ndash; Ti&ecirc;n\/Chim.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nNhững ph&acirc;n t&iacute;ch của Cầm Trọng về huyền thoại rồng &ndash; chim của người Th&aacute;i, d&ugrave; kh&ocirc;ng chỉ r&otilde; nguồn địa l&yacute; đ&iacute;nh k&egrave;m, nhưng đ&ocirc;i khi như ch&iacute;nh t&ecirc;n gọi của chuy&ecirc;n khảo viết chung mang t&iacute;nh cẩm nang&nbsp;Văn h&oacute;a Th&aacute;i Việt Nam<\/i>&nbsp;(Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật 1995), nghĩa ph&aacute;t ra của n&oacute;, trong những trường hợp n&agrave;y nghiễm nhi&ecirc;n đại diện cho tổng thể người Th&aacute;i ở Việt Nam. Thực chất, với những quan s&aacute;t d&acirc;n tộc học b&aacute;m s&aacute;t thực địa, người ta chỉ c&oacute; thể chấp nhận c&aacute;c dữ liệu ph&acirc;n t&iacute;ch của Cầm Trọng tương hợp hơn với diện trường người Th&aacute;i ở T&acirc;y Bắc, điều m&agrave; ch&iacute;nh Cầm Trọng (1978; 1987) cũng nhận thấy khi trong c&aacute;c chuy&ecirc;n khảo viết ri&ecirc;ng của &ocirc;ng, bao giờ t&ecirc;n c&aacute;c chuy&ecirc;n khảo cũng chỉ nguồn cụ thể Th&aacute;i [ở] T&acirc;y Bắc. Cộng đồng Th&aacute;i ở Việt Nam, kh&aacute;i niệm n&agrave;y c&oacute; cơ sở để tồn tại nhưng cũng cần được hiểu một c&aacute;ch uyển chuyển. Th&aacute;i vốn kh&ocirc;ng đơn thuần chỉ l&agrave; một khối &ldquo;cộng đồng d&acirc;n tộc Th&aacute;i&rdquo; c&oacute; t&iacute;nh đơn nhất, xuy&ecirc;n thấu, m&agrave; vốn l&agrave; nhiều cộng đồng văn tự với c&aacute;c truyền thống văn h&oacute;a, lịch sử nhiều kh&aacute;c biệt6<\/sup>. Bởi thế, th&ocirc;ng qua hệ thống dẫn liệu d&acirc;n tộc học, c&aacute;c ph&acirc;n t&iacute;ch của Cầm Trọng r&otilde; r&agrave;ng kh&ocirc;ng mang t&iacute;nh đại diện cho Thanh &ndash; Nghệ, nhất l&agrave; v&ugrave;ng Th&aacute;i Thanh H&oacute;a &ndash; đất sinh th&agrave;nh đo&agrave;n qu&acirc;n Lam Sơn năm n&agrave;o.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nĐể c&oacute; thể hiểu được s&aacute;t thực hơn với c&aacute;c tồn tại của truyền thống địa phương v&ugrave;ng Th&aacute;i Thanh H&oacute;a, cần c&oacute; những dẫn liệu cụ thể của v&ugrave;ng đất về sự tr&ocirc;i nổi của huyền thoại rồng &ndash; ti&ecirc;n trong t&acirc;m thức tộc người nơi đ&acirc;y.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nTrong truyền thống của nh&oacute;m Th&aacute;i tự xưng Phủ T&agrave;y, hay nh&oacute;m Th&aacute;i bắc Thanh H&oacute;a hoặc Th&aacute;i s&ocirc;ng M&atilde; với truyền thống pha trộn s&acirc;u đậm Việt &ndash; Mường, đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, người ta biết đến trong truyền thống của họ một phi&ecirc;n bản kh&aacute;c của&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>&nbsp;người Mường đ&oacute; l&agrave;&nbsp;Tảy ắm o&oacute;c nặm đ&iacute;n<\/i>, hai c&aacute;i t&ecirc;n n&agrave;y, hai văn bản thi&ecirc;ng truyền khẩu đều c&ugrave;ng mang &yacute; nghĩa&nbsp;Đẻ đất đẻ nước<\/i>. Huyền thoại n&agrave;y7<\/sup>, trong thần thoại Th&aacute;i thấy xuất hiện motif đẻ ra trứng với cặp chim Ốn T&ocirc;n khổng lồ. Chim m&aacute;i mỏ sắt, trống mỏ đồng, sau khi: &ldquo;Đạp nhau như cơm bữa\/ Nhảy nhau như cơm s&aacute;ng, cơm chiều&rdquo;, chim m&aacute;i sinh ra s&aacute;u c&aacute;i trứng. Những quả trứng khởi nguy&ecirc;n n&agrave;y, quen thuộc với motif sinh nở thần kỳ của tư duy thần thoại, được m&ocirc; tả đẻ ba năm mới ấp, ấp ba năm mới nở. S&aacute;u quả trứng n&agrave;y, hai quả nở trời đất, hai quả nở ra hai con người l&agrave; &ocirc;ng v&agrave; b&agrave; Chu C&uacute;n, hai quả nở ra (v&agrave;ng h&oacute;a) nước v&agrave; (c&acirc;y h&oacute;a) lửa. Đ&oacute; l&agrave; một phần của khởi nguy&ecirc;n trời đất con người. Thần thoại khởi nguy&ecirc;n n&agrave;y, tiếp tục sự sản sinh lo&agrave;i người với cặp đ&ocirc;i anh em loạn lu&acirc;n Tạo Cặp v&agrave; N&agrave;ng Que vốn được biết đến phổ biến ở v&ugrave;ng Th&aacute;i v&agrave; Khơ M&uacute; Thanh H&oacute;a8<\/sup>. Đồng thời, một lần nữa c&aacute;c yếu tố thần thoại Mường t&aacute;i hiện khi&nbsp;Tảy ắm o&oacute;c nặm đ&iacute;n<\/i>&nbsp;t&aacute;i hiện motif c&acirc;y si thần, c&acirc;y vũ trụ v&agrave; h&agrave;nh động chặt c&acirc;y vũ trụ vốn rất nổi tiếng trong sử thi Mường. Motif trứng nở lo&agrave;i người, trời đất trong thần thoại Th&aacute;i Phủ T&agrave;y, kh&ocirc;ng thể kh&ocirc;ng l&agrave;m gợi nhắc đến trứng chim T&ugrave;ng chim T&oacute;t của bản sử thi Mường9<\/sup>. Một truyền thống văn nghệ pha đẫm c&aacute;c yếu tố Th&aacute;i &ndash; Mường l&agrave; di sản chung của cả Mường v&agrave; Th&aacute;i Thanh H&oacute;a. Điều n&agrave;y, l&agrave; kh&ocirc;ng tồn tại ở cộng đồng Th&aacute;i T&acirc;y Bắc. Ch&iacute;nh v&igrave; c&ugrave;ng chia sẻ chung những yếu tố văn h&oacute;a, người Th&aacute;i v&agrave; Mường Thanh H&oacute;a cũng c&oacute; chung những nh&acirc;n thần, c&oacute; tư c&aacute;ch thần bản mường cộng đồng c&oacute; xuất th&acirc;n lịch sử. C&aacute;c nh&acirc;n vật như Cầm B&aacute; Thước, H&agrave; Văn Mao được thờ ở nhiều bản l&agrave;ng. V&agrave;, nổi tiếng hơn cả như một thần bảo hộ chung cộng đồng Th&aacute;i, Mường v&agrave; Việt v&ugrave;ng Thanh H&oacute;a kh&ocirc;ng ai kh&aacute;c ch&iacute;nh l&agrave; vua L&ecirc; Lợi.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nỞ ph&iacute;a nam Thanh H&oacute;a, mật tập trong hai huyện Thường Xu&acirc;n, Như Xu&acirc;n, người T&agrave;y Dọ, hay c&ograve;n gọi Th&aacute;i s&ocirc;ng Chu c&oacute; địa l&yacute; cư tr&uacute; cận kề c&aacute;c v&ugrave;ng người Mường, như Ngọc Lặc v&agrave; đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; nhất l&agrave; huyện Thọ Xu&acirc;n &ndash; nơi khởi ph&aacute;t của &ocirc;ng quan lang mường Lam L&ecirc; Lợi năm n&agrave;o. Người Th&aacute;i nơi đ&acirc;y tồn tại một hệ thống t&iacute;n ngưỡng đặc th&ugrave; t&ocirc;n thờ cặp cha mẹ chim\/ti&ecirc;n &ndash; rồng của tộc người. Ở những kh&uacute;c s&ocirc;ng s&acirc;u, người Th&aacute;i thường coi đ&oacute; l&agrave; nơi tr&uacute; ngụ của mẹ Rồng, v&agrave; n&oacute; được h&igrave;nh dung l&agrave; th&ocirc;ng l&ecirc;n c&aacute;c đỉnh n&uacute;i cao, nơi c&oacute; cha Chim tr&uacute; ngụ. Đ&acirc;y ch&iacute;nh l&agrave; những địa điểm người Th&aacute;i xưa lập đền thờ mẹ nước. Thời xưa, hẳn tồn tại nhiều địa điểm như thế, ng&agrave;y nay, nổi bật hơn cả người ta c&oacute; thể t&igrave;m thấy ở bản Chiềng, Mường Luộc (x&atilde; Xu&acirc;n Lộc) xu&ocirc;m n&aacute;ng (nghĩa l&agrave; buồng n&agrave;ng) l&agrave; một vũng nước s&acirc;u tr&ecirc;n con s&ocirc;ng Luộc được giải th&iacute;ch l&agrave; nơi tr&uacute; ngụ của mẹ rồng. Nơi n&agrave;y được cho l&agrave; th&ocirc;ng l&ecirc;n một ngọn n&uacute;i cao thuộc d&atilde;y B&ugrave; Kha (người địa phương gọi l&agrave; P&uacute; Ng&uacute;a) để thi thoảng mẹ rồng gặp cha chim l&agrave; lo&agrave;i chim &eacute;n (H&agrave; B&aacute; T&acirc;m 2018). Ở v&ugrave;ng Như Xu&acirc;n, th&igrave; t&igrave;m thấy được nơi thờ thần nước hay thờ mẹ tại nhiều địa điểm tr&ecirc;n s&ocirc;ng Ch&agrave;ng, nổi bật nhất c&ograve;n lại l&agrave; một địa điểm nằm tr&ecirc;n kh&uacute;c nghềnh của Th&aacute;c Cổng Trời được d&acirc;n địa phương gọi l&agrave; Xu&acirc;n N&agrave;ng10<\/sup>. Những dẫn liệu n&agrave;y, v&agrave; nhiều địa chỉ thờ xuốm n&aacute;ng dọc s&ocirc;ng Ch&agrave;ng, s&ocirc;ng Chu cho thấy, t&iacute;n ngưỡng n&agrave;y từng phổ biến trong cộng đồng Th&aacute;i Dọ ph&iacute;a nam Thanh H&oacute;a.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nT&oacute;m lại, d&ugrave; thiếu hiểu biết về người Th&aacute;i v&ugrave;ng n&uacute;i Thanh H&oacute;a, nhưng với những g&igrave; đ&atilde; thu nhận được từ tr&ecirc;n thực địa, ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; cơ sở x&aacute;c t&iacute;n về sự tồn tại chắc chắn lớp kể huyền thoại về tổ ti&ecirc;n khởi nguy&ecirc;n l&agrave; sự kết hợp của hai d&ograve;ng họ Rồng\/Rắn &ndash; Ti&ecirc;n\/Chim ở cộng đồng Th&aacute;i miền n&uacute;i Thanh H&oacute;a.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\nNguyễn Mạnh Tiến<\/span><\/span><\/span><\/b> \n(Tạp ch&iacute; S&ocirc;ng Hương, 376\/06-2020)<\/span><\/span><\/span><\/i> \n<a href=\"http:\/\/tapchisonghuong.com.vn\/tin-tuc\/p0\/c7\/n29307\/Con-rong-chau-tien-huyen-thoai-Viet-Muong-Thai.html\" style=\"color:#0563c1; text-decoration:underline\">Nguồn<\/span><\/i><\/a><\/span><\/span> \n<a href=\"https:\/\/truyendangian.com\/truyen-thuyet-con-rong-chau-tien-tram-trung-no-tram-con\/\" style=\"color:#0563c1; text-decoration:underline\">Tranh minh họa.<\/span><\/i><\/a><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n*. Tiểu luận n&agrave;y tr&iacute;ch yếu từ c&ocirc;ng tr&igrave;nh sắp xuất bản của t&aacute;c giả.&nbsp;<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n1. Lịch sử vấn đề so s&aacute;nh để nhận thấy sự tương đồng của thần thoại Việt &ndash; Mường, về nguồn gốc, kh&aacute; d&agrave;i d&ograve;ng. Đ&aacute;ng kể hơn cả, như l&agrave; tư liệu ch&iacute;nh m&agrave; nghi&ecirc;n cứu n&agrave;y kế thừa để tiến h&agrave;nh c&aacute;c ph&acirc;n t&iacute;ch, sơ bộ c&oacute; thể kể ra: Tư liệu Đ&ocirc;ng Dương, ch&uacute; &yacute; nhất, phải kể đến Cuisinier (1946), với truyện kể về Ngu Cơ v&agrave; Lương Vương; sau 1945, cộng đồng c&aacute;c học giả miền Bắc X&atilde; hội Chủ nghĩa, đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; với c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu của Trần Quốc Vượng &ndash; Nguyễn Dương B&igrave;nh (1965), v&agrave; sau n&agrave;y, Từ Chi (1996); c&aacute;c tiểu luận đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; về sau, &iacute;t nhất gồm: Phan Ngọc v&agrave; Phan Đăng Nhật (1991; in lại trong Phan Ngọc 2000); ở ngo&agrave;i Việt Nam, đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; với c&aacute;c học giả Nga: Nikulin (2006) v&agrave; gần đ&acirc;y, một nghi&ecirc;n cứu của Nina Grigoreva (2015).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n2. Phần n&agrave;y, tiếng Mọn, r&otilde; l&agrave; tiếng Mường, tộc danh tự xưng của người Mường. Nhưng tiếng Si&ecirc;n quan th&igrave; của tộc n&agrave;o? Phan Ngọc ch&uacute; Si&ecirc;n quan l&agrave; &ldquo;tiếng gốc của người Mường&rdquo; (Phan Ngọc 2000: 68), Nina tương tự, d&ugrave; thận trọng hơn cũng tồn nghi Si&ecirc;n quan l&agrave; t&ecirc;n cũ của Mường (old Muong-?) (Grigoreva 2015: 11). Từ dữ liệu thực địa d&acirc;n tộc học v&ugrave;ng Thanh H&oacute;a cho biết ch&iacute;nh x&aacute;c Si&ecirc;n quan l&agrave; người phủ Thi&ecirc;n Quan, chỉ những người Mường H&ograve;a B&igrave;nh sống ở phủ Thi&ecirc;n Quan di d&acirc;n v&agrave;o Thanh H&oacute;a, l&agrave; nguồn gốc của một số lượng lớn người Mường Ngo&agrave;i x&acirc;m nhập v&agrave;o v&ugrave;ng đất n&agrave;y trong thời gian kh&aacute; muộn, chỉ hơn một thế kỷ trước. Chi tiết n&agrave;y rất đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, r&otilde; r&agrave;ng những người Mường Thanh H&oacute;a, những người Mường Trong l&agrave; Mọn trong danh xưng đ&atilde; c&oacute; sự ph&acirc;n biệt với Si&ecirc;n quan, tức người Mường Ngo&agrave;i c&oacute; gốc Mường Bi di d&acirc;n v&agrave;o tỉnh Thanh H&oacute;a trong thời gian kh&aacute; muộn sau n&agrave;y.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n3. M&agrave; ch&uacute;ng ta c&oacute; thể dẫn ra v&ocirc; v&agrave;n dẫn chứng, như chiếc m&aacute;y bay gia nhập c&aacute;c t&ocirc;n gi&aacute;o v&agrave; nghi lễ cổ sơ. &nbsp;Mũ sa-man của thầy c&uacute;ng Bru-V&acirc;n Kiều được G&aacute;bor cho biết c&oacute; th&ecirc;m cả biểu tượng của hiện đại như thẻ b&agrave;i l&iacute;nh Mỹ, ghế nhựa trong xe &ocirc; t&ocirc; đồ chơi, k&iacute;nh l&uacute;p (G&aacute;bor 2018: chương 9). Ở T&acirc;y Nguy&ecirc;n, tượng nh&agrave; mồ c&oacute; người l&iacute;nh cầm s&uacute;ng, c&oacute; m&aacute;y bay. Tr&ecirc;n thực địa, ở T&acirc;y Bắc, Mường T&egrave; t&ocirc;i đ&atilde; gặp ở cổng thi&ecirc;ng v&agrave;o th&ocirc;n H&agrave; Nh&igrave; ngo&agrave;i c&aacute;c biểu tượng sức mạnh rừng n&uacute;i cổ truyền c&ograve;n t&iacute;ch hợp th&ecirc;m sức mạnh bằng h&igrave;nh tượng m&aacute;y bay.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n4. C&aacute;ch gọi phổ biến trước đ&acirc;y ở Việt Nam, chỉ c&aacute;c tộc người n&oacute;i ng&ocirc;n ngữ Tai-Kadai ở Việt Nam, m&agrave; đ&ocirc;ng nhất l&agrave; người Th&aacute;i v&agrave; T&agrave;y, N&ugrave;ng hiện nay.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n5. Hổ mang l&agrave; lo&agrave;i rắn cạn, nhưng trong huyền thoại Th&aacute;i lại xuất hiện từ nước, tr&uacute; ngụ ở ao Nong Lu&ocirc;ng (trung t&acirc;m Chiềng Ly, Thuận Ch&acirc;u) (Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật 1995: 41).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n6. C&oacute; thể xem m&ocirc; tả của Yukty (2007).&nbsp;<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n7. Ở v&ugrave;ng Th&aacute;i Phủ T&agrave;y, tư liệu n&agrave;y được biết đến gồm c&aacute;c văn bản sưu tầm, phi&ecirc;n &acirc;m Th&aacute;i v&agrave; dịch nghĩa Việt của c&aacute;c t&aacute;c giả người Th&aacute;i như Cao Bằng Nghĩa v&agrave; H&agrave; Nam Ninh. Tư liệu chưa xuất bản, sưu tầm c&aacute; nh&acirc;n.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n8. Cặp đ&ocirc;i n&agrave;y, về sau sinh quả bầu l&agrave; nguồn gốc lo&agrave;i người. Ở bản kể Th&aacute;i họ học ch&acirc;u chấu &ldquo;nhảy nhau&rdquo; m&agrave; sinh lo&agrave;i người. Ở bản kể Khơ M&uacute; thuộc Mường L&aacute;t th&igrave; c&oacute; con chim bay qua n&oacute;i hai em phải ngủ với nhau, từ đ&oacute; sinh lo&agrave;i người.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n9. Huyền thoại Mường khởi sinh ở mường Ống, s&aacute;t cạnh l&agrave; c&aacute;c mường Ca Da, v&agrave; mường K&yacute;, mường Kho&ograve;ng của người Th&aacute;i, nơi c&aacute;c học giả địa phương sưu tầm v&agrave; ch&uacute; dịch cho văn bản&nbsp;Tảy ắm o&oacute;c nặm đ&iacute;n.&nbsp;<\/i><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n10. Xu&acirc;n N&agrave;ng đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;ch H&aacute;n Việt h&oacute;a từ Xuốm N&aacute;ng. Người T&agrave;y Dọ l&agrave; cộng đồng c&oacute; lối viết theo qui tắc H&aacute;n tự, v&agrave; cư tr&uacute; gần người Việt nhất. Cộng đồng n&agrave;y, về mặt địa l&yacute; tr&ecirc;n đất Việt Nam hiện nay, l&agrave; cộng đồng cư tr&uacute; gần biển nhất, ở Thanh Nghệ, họ cư tr&uacute; ở những nơi chỉ c&aacute;ch biển khoảng 50km.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&nbsp;<\/p>\n\nTư liệu dẫn:<\/span><\/span><\/span><\/b><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash;<\/span><\/span><\/span><\/b>&nbsp;Cầm Trọng &ndash; Phan Hữu Dật (1995),&nbsp;Văn h&oacute;a Th&aacute;i Việt Nam<\/i>, Nxb. Văn h&oacute;a D&acirc;n tộc, H&agrave; Nội.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Cầm Trọng (1978),&nbsp;Người Th&aacute;i ở T&acirc;y Bắc Việt Nam<\/i>, Nxb. Khoa học X&atilde; hội, H&agrave; Nội. \n&ndash; Cầm Trọng (1987),&nbsp;Mấy vấn đề cơ bản về lịch sử kinh tế x&atilde; hội cổ đại người Th&aacute;i T&acirc;y Bắc Việt Nam<\/i>, Nxb. Khoa học X&atilde; hội, H&agrave; Nội.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Cuisinier, Jeanne (1946),&nbsp;Les Muong: Geographie Humaine et Sociologie<\/i>. Institut d&rsquo;Ethnologie, Paris.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash;&nbsp;Đẻ Đất Đẻ Nước &ndash; Sử Thi Mường<\/i>&nbsp;(1975), Ty Văn h&oacute;a Thanh H&oacute;a xb.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; G&aacute;bor, Vargyas (Gi&aacute;p Thị Minh Trang dịch) (2018),&nbsp;Bất chấp định mệnh Văn h&oacute;a v&agrave; phong tục tập qu&aacute;n người Bru &ndash; V&acirc;n Kiều<\/i>, Nxb. D&acirc;n Tr&iacute;, H&agrave; Nội.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Grigoreva, Nina (2015), &ldquo;The Muong Epics of &lsquo;The Birth of the Earth and Water&rsquo; in a Viet-Muong Comparative Perspective: An Alternative Vision of the Common Past&rdquo;, Higher School of Economics Research Paper No. WP BRP 118\/HUM\/2015. \n&ndash;<\/i>&nbsp;H&agrave; B&aacute; T&acirc;m (2018), &ldquo;Người T&agrave;y Dọ v&agrave; t&iacute;n ngưỡng thờ trời&rdquo;, Tạp ch&iacute;&nbsp;Văn h&oacute;a D&acirc;n gian<\/i>, số 3 (177).<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Nikulin, N.I. (2006), &ldquo;Thần thoại Việt &ndash; Mường về c&acirc;y thế giới&rdquo; v&agrave; sự h&igrave;nh th&agrave;nh văn học&rdquo; trong: N.I. Nikulin (Hồ Sĩ Vịnh &ndash; Nguyễn Hữu Sơn tuyển chọn, giới thiệu) (2006),&nbsp;D&ograve;ng chảy văn h&oacute;a Việt Nam<\/i>, Nxb. Văn h&oacute;a &ndash; Th&ocirc;ng tin, H&agrave; Nội. \n&ndash; Phan Ngọc (2000),&nbsp;Thử x&eacute;t văn h&oacute;a &ndash; văn học bằng ng&ocirc;n ngữ học<\/i>, Nxb. Thanh Ni&ecirc;n, H&agrave; Nội.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Phan Ngọc v&agrave; Phan Đăng Nhật (1991), &ldquo;Thử x&acirc;y dựng lại hệ thống thần thoại Việt-Mường&rdquo;, Tạp ch&iacute;&nbsp;Văn ho&aacute; d&acirc;n gian<\/i>, số 1 v&agrave; số 2.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Robequain, Charles (1929),&nbsp;Le Thanh Ho&aacute;, Etude g&eacute;ographique d&rsquo;une province annamite<\/i>,<\/b>&nbsp;Vol. 1 &amp; 2, Les Editions G.Van Oest, Paris et Bruxelles: Publications de l&rsquo;Ecole fran&ccedil;aise d&rsquo; Extr&ecirc;me-Orient.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Robert, R. (1941),&nbsp;Notes sur les Tay D&egrave;ng de Lang Chanh<\/i>, Institut Indochinois pour l&rsquo;Etude del&rsquo;Homme, no 1, Hanoi.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Trần Quốc Vượng &ndash; Nguyễn Dương B&igrave;nh (1965), &ldquo;Một v&agrave;i nhận x&eacute;t về mối quan hệ Mường Việt v&agrave; qu&aacute; tr&igrave;nh ph&acirc;n h&oacute;a giữa tộc Mường v&agrave; tộc Việt. Th&ocirc;ng b&aacute;o Sử học, tập V, trường Đại học Tổng hợp H&agrave; Nội.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Trần Từ (1996),&nbsp;Người Mường ở H&ograve;a B&igrave;nh,<\/i>&nbsp;Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam xuất bản, H&agrave; Nội.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&ndash; Yukti Mukdawijitra (2007),&nbsp;Ethnicity and Multilingualism: The Case of Ethnic Tai in The Vietnamese State<\/i>, Ph.D. dissertation, University of Wisconsin &ndash; Madison.<\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/span><\/p>\n\n&nbsp;<\/p>\n","image_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/tin-tuc\/Loi\/Luoc%20su%20dan%20toc\/1_6%20Con%20r%E1%BB%93ng%20ch%C3%A1u%20ti%C3%AAn%20-%20huy%E1%BB%81n%20tho%E1%BA%A1i%20vi%E1%BB%87t-m%C6%B0%E1%BB%9Dng-th%C3%A1i.jpg","image_thumb_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/thumb_images\/tin-tuc\/Loi\/Luoc%20su%20dan%20toc\/1_6%20Con%20r%E1%BB%93ng%20ch%C3%A1u%20ti%C3%AAn%20-%20huy%E1%BB%81n%20tho%E1%BA%A1i%20vi%E1%BB%87t-m%C6%B0%E1%BB%9Dng-th%C3%A1i.jpg","tags":["01 cội nguồn dân tộc: hồng bàng thị","con rồng cháu tiên","huyền thoại","việt mường thái"],"count_view":567,"seo_name":"con-rong-chau-tien-huyen-thoai-viet-muong-thai","date_update":1669007402,"date_created_format":1673078375,"meta_title":"","meta_desc":"","meta_keyword":"","qr_code":"https:\/\/inrec.org.vn\/con-rong-chau-tien-huyen-thoai-viet-muong-thai"}],"content_pagging":{"firstCurrentItem":1,"lastCurrentItem":1,"total":1,"limit":6,"currentPage":1,"total_page":1,"pages":[{"active":false,"disable":true,"type":"first","page":1,"url":"javascript:void(0)"},{"active":false,"disable":true,"type":"prev","page":1,"url":"javascript:void(0)"},{"active":true,"disable":false,"type":"page","page":1,"url":"javascript:void(0)"},{"active":false,"disable":false,"type":"next","page":1,"url":"javascript:void(0)"},{"active":false,"disable":false,"type":"last","page":1,"url":"javascript:void(0)"}]}},"widget_5518296":{"content_data":{"content":"Xem thêm"}},"widget_5518300":{"content_data":{"content":"Lượt xem"}},"widget_5521008":{"content_data":{"content":"Số điện thoại:"}},"widget_5521011":{"content_data":{"content":"Email:"}},"widget_5527729":{"content_data":{"content":"LIÊN HỆ<\/b>"}},"widget_5521014":{"content_data":{"content":"Thông tin thêm\n"}},"widget_5521015":{"content_data":[{"id":120255,"name":"Đào tạo","desc":"Đào tạo, tuyển sinh các khóa học","content":"","image_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1669120717","image_thumb_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/thumb_images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1739509731","tags":"","count_view":0,"seo_name":"dao-tao","date_update":0,"date_created_format":"0","meta_title":"","meta_desc":"","meta_keyword":"","unique":46225,"index":0},{"id":120263,"name":"Liên kết","desc":"","content":"","image_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1669120717","image_thumb_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/thumb_images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1739509731","tags":"","count_view":0,"seo_name":"lien-ket","date_update":0,"date_created_format":"0","meta_title":"","meta_desc":"","meta_keyword":"","unique":50468,"index":1},{"id":120265,"name":"Câu hỏi","desc":"","content":"","image_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1669120717","image_thumb_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/thumb_images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1739509731","tags":"","count_view":0,"seo_name":"#","date_update":0,"date_created_format":"0","meta_title":"","meta_desc":"","meta_keyword":"","unique":50469,"index":2},{"id":120266,"name":"Thông tin chiêu sinh","desc":"","content":"","image_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1669120717","image_thumb_url":"https:\/\/inrec.org.vn\/datafiles\/38531\/upload\/thumb_images\/albums\/logo-mxh.jpeg?t=1739509731","tags":"","count_view":0,"seo_name":"thong-tin-chieu-sinh","date_update":0,"date_created_format":"0","meta_title":"","meta_desc":"","meta_keyword":"","unique":50470,"index":3}]},"widget_5521016":{"content_data":{"content":"đơn vị trực thuộc"}},"widget_5521018":{"content_data":{"content":"FANPAGE\n\n"}},"widget_5518408":{"content_data":{"content":"X"}},"widget_5520994":{"content_data":{"content":"Thiết Kế Website bởi P.A Việt Nam <\/span>"}},"category_desc":"","title_page":"Tin tức"}

Tin tức

Tin tức

Con Rồng cháu Tiên: huyền thoại Việt – Mường – Thái

LIÊN HỆ

VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC VIỆT NAM.- VP1: Số 35B Nguyễn Huy Tưởng, P. Thanh Xuân Trung, Q. Thanh Xuân, TP. Hà Nội. - VP2: 159 Trần Cao Vân, P. Trần Hưng Đạo, TP. Quy Nhơn, Tỉnh Bình Định.

0975060999

inrecvn@gmail.com

Thông tin thêm

đơn vị trực thuộc

FANPAGE

Thiết Kế Website bởi P.A Việt Nam

VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC VIỆT NAM.
- VP1: Số 35B Nguyễn Huy Tưởng, P. Thanh Xuân Trung, Q. Thanh Xuân, TP. Hà Nội.
- VP2: 159 Trần Cao Vân, P. Trần Hưng Đạo, TP. Quy Nhơn, Tỉnh Bình Định.